Илустрации

Елен Марија Стон

Извор на фотографијата: Год. 5, бр./кн. 9-10 (49-50), 1933, стр. 25

Опис: СТОН, Елен Марија („Мис Стон“). (1946, Роксбери, Масачусетс, САД – 1927, Челси, Масачусетс, САД). Американска протестантска мисионерка. На почетокот на 20 век била во мисија помеѓу населението во Македонија, каде што меѓу другото се занимавала со организирање хуманитарна дејност и образование на девојчиња. Во периодот помеѓу 3 септември 1901 и 23 февруари 1902 била киднапирана од комитите на четата на Јане Сандански, со цел барање откуп во пари за револуционерната организација, како и привлекување на вниманието на меѓународните претставници кон состојбите на населението во османлиска Македонија. Случајот воедно претставува прво киднапирање на американски граѓанин во политички цели и предизвикал големо медимуско и новинарско внимание во печатот низ Европа и САД, а во историографијата е познат како „аферата Мис Стон“. При киднапирањето, како придружничка била земена и Катерина Цилка, за која подоцна комитите и организатори на откупот дознале дека е во напредна бременост и која се породила во заложништво. Се претпоставува дека жените биле криени во околината на селото Ратево (Беровско). Акцијата на комитите била успешна и жените биле откупени за околу 14.000 златни турски лири. По враќањето во САД, Мис Стон давала бројни медиумски изјави и интервјуа во кои детално опишувала денкои аспекти од „животот во заложништво на комитите“ и за разлика од очекувањата на јавноста, комитите ги претставила како луѓе кои се борат за национално ослободување, а не како егзотични дивјаци и терористи.

Види повеќе во Илустрација Илинден: Пленяването на Мисъ Ел. Стонъ и г-жа Катерина Стефанова Цилка / Л. Томовъ. // Год. 5, бр./кн. 9-10 (49-50), (1933), стр. 25–30.

Од секојдневниот живот на жените помеѓу двете светски војни во селата

Извор: Год. 3, бр./кн. 1 (21), (1929), стр. 10; Опис „Вршидба, Овче поле“

Опис:

„Македонското општество било, и до одреден степен сe уште е, многу патријархално. Она што австрискиот историчар Карл Казер го пишувал за семејството на Балканот, важи и за Македонија сe до социјалистичкиот период: огромен дел од населението живеело во селата1, во комплексните домаќинства кои биле сочинети од неколку родовски поврзани нуклеарни семејства кои, пак, заедноформирале семејна и производствена задруга од којашто живееле. Улогите и просторот за делување биле строго дефинирани од родот и возраста. Условите за живеење во овој сиромашен регион биле на ниско ниво, и можеби токму поради тоа било важно да не се мешаат сферата на мажите со сферата на жените. Традиционалниот поредок бил одржуван од строгите правила што одредувале кој што прави и кој кому му е подреден. За жените кои се мажеле, заминувањето во ново семејство прво значело покорност, а потоа барање на сопственото место во новото семејство. Тие морале да изградат нов идентитет во комплексната семејна структура, идентитет на снаа или на золва, кои по стапувањето во брак го губеле дури и сопственото име: жената станувала „невеста“ и со тоа, доколку била повикувана по име, тоа потекнувало од името на сопругот – Кировица, Кољовица, Лазовица. “ – Нада Бошковска, „Предговор“.

Во „Архиви на невидливите: Жените во печатот од Вардарска Македонија помеѓу двете светски војни“, ур. Ивана Хаџиевска и Јана Коцевска, 7-15. Скопје: Центар за истражување на национализмот и културата, 2021.